De geschiedenis van neon lichtreclame
1. De uitvinding
De geschiedenis van neon gaat niet alleen over de uitvinder van neon, maar ook over de vorderingen in het productieproces. In het bijzonder heeft Philips een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van de suspensie neon.
De ontdekking van neonverlichting
De eerste stap naar de neonbuis kwam bij toeval. De Franse astronoom Jean Richard zag in 1675 een lichtflitsje terwijl hij met zijn barometer speelde. Toen hij het verder onderzocht, ontdekte hij niet hoe de flits ontstond. Het onderzoek leidde uiteindelijk tot de ontdekking van elektriciteit, waarbij Thomas Edison een bepalende rol speelde.
In 1902 zag neonverlichting het licht. Deze ontdekking was wederom het resultaat van toeval. De Franse chemicus, ingenieur en uitvinder Georges Claude ontdekte het terwijl hij op zoek was naar een manier om zuurstof vloeibaar te maken. In één van Claude’s experimenten vulde hij een gesloten glazen buis met neongas en sloot deze aan op elektriciteit. Zo ontstond de eerste neonlamp. Het neongas was een bijproduct van het proces om zuurstof vloeibaar te maken.
Claude richtte de firma Air Liquide op om zuurstof, vloeibaar stikstof en argon te verkopen. In 1910 toonde hij zijn neonlamp aan het publiek tijdens de Autosalon in Parijs. Mensen noemden het “vloeibaar vuur.” Dit was het begin van de verdere ontwikkeling van neon lichtreclame.
Neon lichtreclame in de reclame-industrie
Claude was vastbesloten om neonverlichting verder te ontwikkelen. Hij wilde een betrouwbare lichtbron maken en een patent verkrijgen. Uiteindelijk kreeg hij in 1915 het patent en begon de productie via zijn bedrijf Claude Neon. De grote doorbraak voor neonlichtreclame kwam in 1923, toen Claude twee neonlichtreclames verkocht aan autodealer Packard in Amerika. De installaties kostten $12.000 per stuk. Dit toonde aan dat neonglasbuizen in elke gewenste vorm te buigen waren.
Daarom versnelde de verkoop van neon lichtreclame daarna snel, en neon veroverde geheel Amerika. Neonverlichting sierde gevels van casino’s, motels, benzinestations en restaurants. Vervolgens was neonreclame niet meer weg te denken uit het straatbeeld.
De ontdekking om de buizen te vullen met andere gassen en mengsels, zoals helium (goudgeel), argon (blauw), xenon (paars) en krypton (flets paars), heeft bijgedragen aan de grote populariteit van neon. Dit bleef de naam voor deze verlichting.
Neon heeft een felrode brandkleur. De verlichting ontstaat door een hoge spanning aan de uiteinden van de buizen te zetten, wat de gasontlading veroorzaakt. De elektronen van het gas gaan naar een hoger energieniveau, en bij de terugval in energie geeft het gas het karakteristieke neonlicht af.
Claude had zich beter kunnen concentreren op de wetenschap en zich verre houden van politiek. Hij had een afkeer van democratie en was voorstander van de terugkeer van het koningshuis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij de Vichy-regering, oftewel de Duitsers. Na de oorlog werd hij niet in dank afgenomen. Dit resulteerde in een levenslange gevangenisstraf, hoewel hij al in 1950 werd vrijgelaten.
2. De rol van Philips in neon lichtreclame
De Nederlandse neonbranche is klein. De meeste mensen in de neonindustrie behandelen accounts, doen aan metaal- of kunststofbewerking en installeren draden. Philips heeft de neonproductie enorm verbeterd. Het begon met het aanbrengen van poeders, elektrodes en trafo’s. Philips startte in 1925 met neon. In de jaren 50 en 60 hadden ze het grootste neonbedrijf van Nederland, met ongeveer 15 glasblazers. Omdat neon echter een ambacht is, sloot Philips in 1973 zijn neonafdeling. Installateur Janse nam de glasblazerij over en werd het grootste neon lichtreclame bedrijf van Nederland.
Philips’ Innovaties en Neonlicht
Philips ontwikkelde unieke machines voor het suspensiesysteem. In plaats van de fluorescentiepoeders vast te lijmen, ontwikkelde men de suspensietechniek. Bij deze techniek wordt neonglas in de oven verhit, zodat de poeders aan de glaswand sinteren. Ook het vacuüm pompen voor de gasvulling verloopt bij hogere temperatuur beter dan bij normale temperatuur.
Philips begon in 1921 met de productie van neon, maar producten kwamen pas in 1925 op de markt. In 1929 produceerden ze al 45 km neonglas per jaar. Dat betekende snel tientallen procenten van de markt. De Philips persdienst heeft geen materiaal uit die beginperiode kunnen vinden. Door de grote afzet opende men een fabriek in Amsterdam. Philips beschikte over het unieke suspensiesysteem, waarbij de poedercoating perfect werd aangebracht. Dit systeem is ongeëvenaard en wereldberoemd. Philips besteedde de installatie uit.
De Neonafdeling van Philips Sluit
Philips had een grote glasblazerij, waar op het hoogtepunt 15 glasblazers werkten. Het bedrijf beschikte ook over een uitgebreide ontwerpafdeling. Philips bood een meerjarige, gedegen opleiding tot glasblazer en een uitstekend salaris in functieklasse 10. Een nadeel was de strakke regulering. Voor het blazen van een letter stond een vaste tijd. Een bocht in 22 mm glas moest in 5 minuten klaar zijn. Het betekende blazen en blazen. Bovendien was het zwaar werk. De gepensioneerde glasblazers van Philips klagen nu over deze omstandigheden. Toch stond een Philips-glasblazer voor kwaliteit. Men blies er zelfs met een stropdas aan.
Philips begon zijn neonbedrijf in de Tolstraat 129 in Amsterdam. In 1966 verhuisde het naar de Philips-fabrieken in Roosendaal, waar ook TL-buizen werden gemaakt. In 1973 stopte Philips met neonproductie. Neon was te arbeidsintensief, en de TL-lichtbakken veroverden de markt. Bovendien paste de ambachtelijke en arbeidsintensieve neonproductie niet binnen de industriële opvattingen van de multinational.
Neon lichtreclame in de Publieke Ruimte
In 1930 vond er in Utrecht een Lichtweek plaats. In 1934 plaatste de Amsterdamse firma A.T.H. Janse een grote neoninstallatie bovenop het Scheveningse Kurhaus. Tegelijkertijd ontstond er de eerste discussie over ongewenste uitwassen van neon. Er volgden diverse rellen en neons moesten worden verwijderd wegens uitzichtvervuiling. In het “Officieel orgaan van het Genootschap voor Reclame” pleitte kunstenaar L. Moholy-Nagy in 1934 voor meer controle op lichtreclames en etalages. Waarom moeten schilderijen aan esthetische normen voldoen en het straatbeeld niet? Toch waren er ook positieve voorbeelden. Het pand van De Volharding, voltooid in 1928, werd in het tijdschrift Reclame geprezen als “het eerste gebouw in ons land waar neon lichtreclame als onderdeel van de architectuur werd aanvaard.”
Veel doosletters worden nu uitgelicht met led modules.
Neon tekening maken
Wanneer we neon lichtreclame maken, starten we met een gedegen tekening die we eerst met jou bespreken. Alle 34 kleuren zijn bij Europa Sign te bestellen en te bewonderen. Het is onze passie om samen met jou de gepersonaliseerde neon lichtreclame perfect uit te voeren.
Neon lichtreclame productie
De techniek van neonlichtreclameproductie is een nauwkeurig proces. Een neonbuis is een gesloten glazen buis, gevuld met neon (rode brandkleur), argon (blauwe brandkleur), of een mengsel van beide gassen. Aan beide uiteinden van de buis zijn elektroden geplaatst. Wanneer de lamp wordt ontstoken, ontstaat licht doordat de elektronenstroom door het gas gaat.
Kleurenvariatie in neon lichtreclame
Om andere kleuren licht te verkrijgen, poedert men de buizen van binnen met een fluorescerende laag. Het poeder beïnvloedt de golflengte van het licht, waardoor de kleur verandert. Het toevoegen van een drupje kwik activeert het fluorescerende poeder. Een andere mogelijkheid is het gebruik van filterglas (gekleurd glas), al is de lichtopbrengst dan minder en het glas duurder. De gasontlading vindt plaats bij een hoogspanningsverschil, dat afhankelijk is van de lengte van de neonbuis en varieert van 1.000 tot 8.000 Volt.
Het neon lichtreclame productieproces
Om deze hoogspanning te realiseren, maakt men gebruik van transformatoren die op het lichtnet zijn aangesloten. De neonbuizen variëren in diameter van 8 tot 22 mm en worden gemaakt van sterk sodaglas, niet van het minder sterke loodglas. Neonlichtreclameproductie begint altijd met een goed doordacht plan.
Van buis naar lamp, het productieproces bestaat grofweg uit vier stappen:
- Buigen
- Poederen
- Pompen
- Testen
1. Buigen
De neonblazer sluit één kant van de buis af met een rubberen dop. Vervolgens verhit hij het glas tot ongeveer 520 graden. Bij het buigen ontstaan rimpels in het binnenbocht, vergelijkbaar met een gebogen pols. De blazer blaast lucht in de buis om de ribbels weg te werken en de zachte plek uit te laten zetten. Door dit proces herhaaldelijk toe te passen, kan de buis in elke gewenste vorm worden gebogen. De blazer legt de gebogen vorm voortdurend ter controle op het ontwerp.
Lengte van de buizen
De neonblazer buigt het werkstuk zoveel mogelijk uit één stuk buis. Hij zorgt ervoor dat de verbindingen tussen letters en de elektrode-aansluitingen onzichtbaar worden weggewerkt. Om het werkstuk plat op het ontwerp te vergelijken, werkt hij in spiegelschrift. Na het buigen spoelt, reinigt en droogt de blazer de neonbuis. Glasblazen leer je niet snel; zeven jaar ervaring en talent zijn essentieel. Pas dan kun je je naam in Neon lichtreclame schrijven.
2. Poederen
De volgende stap is het aanbrengen van de kleur. Een ongepoederde glazen neonbuis gevuld met neon gas zal rood licht uitstralen. Bestaat de vulling uit argon, dan is het licht blauw. Om andere kleuren neonlicht te verkrijgen, bedekt men de binnenzijde van de buis met een fluorescerende laag. De stof waaruit deze laag bestaat, bepaalt de kleur van de brandende neonbuis. Er is een breed scala aan kleurstoffen beschikbaar. Door het spanningsverschil tussen de twee elektroden te verhogen, ontstaat een elektrische ontlading.
Kleur
De vrijkomende elektronen reageren met de fluorescerende stof en produceren licht van een bepaalde kleur. Overigens zijn alle stoffen bij daglicht melkachtig. Het kleureffect verschijnt pas na het ontsteken van de neonbuis. Er zijn twee methoden om de laag aan te brengen: poederen en suspenderen.
Bij poederen wordt eerst lijm aangebracht, die voorzichtig met parels door het neonproduct wordt verdeeld. De parels worden eruit gerold en men brengt poeder aan dat aan de lijm blijft kleven.
De suspensiemethode
Bij suspenderen giet men een vloeibaar mengsel van poeder en bindmiddel in de buis en verdeelt het zorgvuldig over het binnenoppervlak. Daarna wordt het mengsel met een föhn gedroogd. Na deze behandeling plaatst men de buizen in een uitstookoven. In de oven wordt de fluorescentiepoeder bij 500 graden tegen de glaswand gebakken. Deze behandeling maakt de buizen ook vrij van afvalstoffen, die anders donkere vlekken kunnen veroorzaken. Hoewel deze methode complex is, biedt het de beste manier om Neon lichtreclame te produceren. De buizen zijn grondig gereinigd, wat de levensduur op 10 jaar brengt. Vuil op de buizen kan de brandkwaliteit verminderen en verkort de levensduur tot slechts 2 jaar.
3. Pompen
Na de afkoeling worden de elektroden en een speciaal vulbuisje aan de buis gesmolten. Daarna wordt een druppel kwik ingebracht. Indien nodig verhit men de elektroden met een hoogfrequentie inductiespoel tot 500 graden, zodat ze volledig schoon en vetvrij zijn. Vervolgens vacuümeert men de neonbuis. Via het vulbuisje sluit men de buis aan op een pompsysteem dat een druk van minder dan een duizendste millimeter kwikdruk bereikt. De buis wordt sterk verhit, wat lijkt op de werking van de oven.
Vacuüm trekken en gasvulling
Wanneer de buis geheel vacuüm is, voegt men het edelgas toe en smelt men het vulbuisje af. Delen van de buis die onzichtbaar moeten blijven, behandelt men met verf of tape. Om de installatie te vergemakkelijken, plaatst men speciale aansluitdoppen op de elektroden.
Goede neon lichtreclame maken is vakwerk. Zodra het vacuüm bijna is bereikt, sluit men het systeem en laat men het edelgas onder een druk van ongeveer een honderdste atmosfeer in de buis. Vervolgens verhit men het vulbuisje tot het smeltpunt. Door de buitendruk sluit het vulbuisje zich hermetisch.
Tijdens het pompproces kan men de elektroden aansluiten op een bombarder of ontgastransformator. Deze regelbare transformator heeft een secundaire spanning tot 10.000 Volt en levert tussen de 1/2 en 1 Ampère. Door tijdens het pompproces stroom door de buis te laten lopen, verhit men de buis. Wanneer de buis vacuüm en schoon is, voegt men het edelgas toe en smelt men het vulbuisje af. Delen die onzichtbaar moeten blijven, behandelt men met verf of tape. De elektroden krijgen speciale aansluitdoppen voor een eenvoudige installatie.
Goede neon lichtreclame maken is vakwerk.
4. Inbranden
Na de productie van neon lichtreclame worden de neonbuizen urenlang getest. Dit gebeurt met een speciaal testraam, dat bestaat uit een groot houten frame, bespannen met gaas. De neonbuizen worden aan het raam gehangen en via snoeren op de transformatoren aangesloten. De neon moet ongeveer 10 uur inbranden.
Eventuele onvolkomenheden, zoals lekkage, donkere plekken of flauw branden aan één kant, worden dan opgemerkt. Deze problemen worden verholpen voordat de neon naar de klant gaat. Ontstaan er na verloop van tijd problemen of is er te veel gas verdwenen door de glaswand, dan kan revisie uitkomst bieden. Het systeem wordt dan gereinigd, voorzien van nieuwe elektroden en opnieuw gepompt.
Neon lichtreclame installeren
